Những dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt có thể xuất hiện sớm, nhưng do triệu chứng khá mơ hồ và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, nên nhiều người thường chủ quan. Hiểu rõ các dấu hiệu này sẽ giúp bạn phát hiện và can thiệp kịp thời, tránh để tình trạng bệnh kéo dài. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt và các lưu ý quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe.
Xem Nhanh
1. Viêm đại tràng co thắt là gì?
Viêm đại tràng co thắt là thuật ngữ được sử dụng chủ yếu trong y học lâm sàng tại Việt Nam để mô tả một rối loạn chức năng của đại tràng. Viêm đại tràng co thắt cần chẩn đoán dựa trên lâm sàng kết hợp các phương pháp cận lâm sàng để loại trừ các bệnh lý khác có tổn thương thực thể như viêm đại tràng mãn tính hoặc các bệnh lý ác tính ở đại tràng. Thuật ngữ này không được công nhận chính thức trong y văn quốc tế. Việc đồng nhất giữa viêm đại tràng co thắt và hội chứng ruột kích thích (IBS) là một hiểu lầm khá phổ biến. Theo các tài liệu y khoa chính thống, hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng tiêu hóa, không có tổn thương thực thể ở ruột. IBS ảnh hưởng chủ yếu đến chức năng vận động và nhạy cảm của ruột, không phải là viêm thực thể.
2. Dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt
Viêm đại tràng co thắt thường được nhận biết qua các triệu chứng điển hình liên quan đến hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, do thuật ngữ này không chính thức trong y khoa, các dấu hiệu chủ yếu liên quan đến rối loạn chức năng đại tràng, tương tự với hội chứng ruột kích thích (IBS). Cụ thể:
2.1 Đau bụng tái phát
- Mô tả triệu chứng: Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới hoặc dọc theo khung đại tràng, đặc biệt là ở hố chậu trái (vị trí đại tràng xuống). Điều này liên quan đến sự bất thường trong vận động và co thắt của đại tràng, làm cho các cơ của đại tràng co bóp mạnh mẽ hơn ở các khu vực này.
- Đặc điểm nhận biết: Cơn đau có thể thay đổi mức độ từ nhẹ đến dữ dội, có thể kéo dài vài phút đến vài giờ, và thường xuyên tái phát. Các cơn đau này là kết quả của co thắt cơ trơn của đại tràng, gây cản trở sự di chuyển của phân qua đại tràng và kích thích các cảm thụ thần kinh ở niêm mạc ruột.
- Cơ chế sinh lý: Viêm đại tràng co thắt là một rối loạn chức năng ruột không có tổn thương viêm thực thể, nhưng sự co thắt không bình thường của cơ trơn trong đại tràng dẫn đến các triệu chứng đau.
- Yếu tố kích thích: Khi cơ thể căng thẳng, mức độ cortisol (hormone stress) trong máu tăng lên, làm tăng cảm giác đau và co thắt đại tràng. Hệ thần kinh ruột (enteric nervous system) có thể phản ứng mạnh mẽ hơn với các yếu tố kích thích bên ngoài trong khi chịu tác động của stress, gây ra cảm giác khó chịu. Ngoài ra, các thực phẩm có thể tác động trực tiếp đến cơ trơn của đại tràng, làm tăng mức độ co thắt và gây đau.
2.2 Rối loạn đại tiện
- Tiêu chảy: Phân có tính lỏng, không có máu hoặc dịch nhầy bất thường. Tuy nhiên, sự thay đổi này không phải là dấu hiệu của viêm nhiễm hay tổn thương niêm mạc đại tràng, mà chủ yếu phản ánh sự rối loạn trong quá trình vận động của đại tràng, khiến phân di chuyển nhanh chóng qua ruột mà không đủ thời gian để hấp thu nước.Khi đại tràng không hoạt động bình thường, nhu động ruột tăng cường, gây ra sự tăng tốc trong quá trình vận chuyển phân. Điều này dẫn đến tình trạng phân không đủ thời gian hấp thụ nước, tạo ra phân lỏng. Cảm giác cần đi ngoài liên tục cũng rất phổ biến trong trường hợp này.
- Táo bón: Trong trường hợp viêm đại tràng co thắt, nhu động ruột bị suy yếu, dẫn đến sự di chuyển phân qua đại tràng quá chậm. Sự chậm trễ này khiến đại tràng hấp thu quá nhiều nước từ phân, làm cho phân trở nên khô và khó đi ra ngoài. Bệnh nhân có thể gặp cảm giác đầy bụng và khó chịu do sự tích tụ phân lâu dài trong đại tràng.
- Tiêu chảy và táo bón xen kẽ: Một trong những dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt điển hình là sự thay đổi giữa tiêu chảy và táo bón, thường xuyên xen kẽ nhau. Người bệnh có thể trải qua một giai đoạn tiêu chảy, sau đó là táo bón, và chu kỳ này lặp đi lặp lại trong thời gian dài.
- Cảm giác đi ngoài không hết: Khi đại tràng không co bóp đều đặn hoặc một phần của đại tràng bị co thắt quá mức, phân có thể bị kẹt lại trong ruột mà không được đẩy ra hết. Điều này dẫn đến cảm giác nặng bụng và không thoải mái sau khi đi đại tiện, khiến bệnh nhân luôn cảm thấy bụng chưa hoàn toàn rỗng.
2.3 Biểu hiện của đầy hơi chướng bụng
- Cảm giác căng tức bụng: Đây là triệu chứng điển hình của sự tích tụ khí trong ruột, chủ yếu do sự co thắt bất thường của cơ trơn trong đại tràng, làm giảm khả năng di chuyển và tiêu hóa thức ăn một cách hiệu quả. Khi không có sự chuyển động của ruột, khí trong ruột bị kẹt lại và tạo ra cảm giác đầy bụng, nặng nề.
- Thực phẩm kích thích: Các thực phẩm có khả năng kích thích khí trong đường tiêu hóa có thể làm tình trạng đầy bụng trở nên nghiêm trọng hơn. Việc tiêu thụ những thực phẩm này có thể dẫn đến sự tăng sinh khí trong ruột do cơ thể khó tiêu hóa hoặc hấp thụ chúng, đặc biệt là với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, như trong trường hợp viêm đại tràng co thắt.
Các dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt chủ yếu tập trung vào các triệu chứng chức năng. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác, bác sĩ cần loại trừ các nguyên nhân khác thông qua nội soi, xét nghiệm máu và phân. Hãy đi khám sớm nếu bạn nghi ngờ mắc bệnh để được tư vấn điều trị hiệu quả.
3. FAQs
- Viêm đại tràng co thắt có chữa khỏi hoàn toàn không? → Mặc dù không thể chữa dứt điểm hoàn toàn, nhưng bệnh có thể kiểm soát tốt nếu tuân thủ phác đồ điều trị và thay đổi lối sống.
- Làm sao phân biệt viêm đại tràng co thắt và hội chứng ruột kích thích (IBS)? → Cả hai có nhiều điểm tương đồng, nhưng IBS không gây tổn thương viêm ở niêm mạc ruột. Việc nội soi đại tràng có thể giúp phân biệt rõ ràng.
- Tôi cần kiêng những thực phẩm nào khi bị viêm đại tràng co thắt? → Nên tránh thực phẩm dầu mỡ, đồ cay nóng, đồ uống kích thích như cà phê, rượu bia, và thực phẩm dễ gây đầy hơi như đậu, bắp cải.
Chú ý đến dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt là điều quan trọng để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Hãy lắng nghe cơ thể và tìm kiếm sự tư vấn y tế chuyên môn khi cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe bền vững.
Đừng bỏ lỡ: 2 nhóm dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng
