Hội chứng ruột kích thích là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, thường có triệu chứng đặc trưng bao gồm đau bụng tái phát và cảm giác khó chịu. Hầu hết các trường hợp không rõ nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh này. Bệnh này có tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, và cần được hiểu và quản lý cẩn thận để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Xem Nhanh
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là gì?
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh đường ruột phổ biến, ảnh hưởng đến một tỷ lệ đáng kể của dân số (từ 5-20%). Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng IBS có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây là một tình trạng ruột bị rối loạn chức năng, thường gặp ở nữ nhiều hơn (tỷ lệ nữ/nam khoảng từ 1,25-2/1) và thường xuất hiện trong độ tuổi từ 20 đến 50 tuổi.
Các triệu chứng chính của IBS bao gồm đau bụng dai dẳng, thay đổi thói quen đi tiêu, cảm giác chướng và khó chịu ở bụng. IBS là một loại bệnh rối loạn chức năng ruột, không dẫn đến các tổn thương thực thể ở ruột.
Hội chứng ruột kích thích có thể được chia thành bốn loại dựa trên các triệu chứng chính của người bệnh, và phương pháp điều trị thường được tùy chỉnh theo từng loại cụ thể:
- IBS thể táo bón
- IBS thể tiêu chảy
- IBS thể hỗn hợp (khi có cả tiêu chảy và táo bón)
- IBS không xác định
Những nguyên nhân dẫn đến hội chứng ruột kích thích
Nguyên nhân của hội chứng ruột kích thích (IBS) vẫn chưa được xác định rõ, nhưng các chuyên gia đã xác định một số yếu tố có ảnh hưởng đến triệu chứng của bệnh này, trong đó có:
Căng thẳng
Căng thẳng được xem là một yếu tố phổ biến gây ra IBS. Khi một người trải qua căng thẳng, hệ thần kinh trung ương có thể gửi tín hiệu thông qua hệ thần kinh thực vật, gây suy giảm chức năng của dạ dày và đường ruột. Do đó, căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ mắc IBS.
Rối loạn nội tiết tố
Rối loạn nội tiết tố có thể dẫn đến IBS bằng cách thay đổi hormone cơ thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của IBS. Rối loạn nội tiết tố liên quan đến sự biến đổi hormone, ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và làm tăng nguy cơ IBS.
Thực phẩm
Thực phẩm đóng một vai trò quan trọng đối với căn bệnh hội chứng ruột kích thích. Những thực phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh hoặc không phù hợp với cơ thể có thể gây kích thích dạ dày và đường ruột, gây ra tăng nhu động ruột và gây ra các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.
Tiền sử gia đình
Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra IBS, nhưng tiền sử gia đình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Đây là nguyên nhân khiến người bệnh trở nên nhạy cảm hơn đối với các triệu chứng của đường ruột.
Các biểu hiện của hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) thường xuất hiện với một loạt các triệu chứng đặc trưng, bao gồm:
Đi lỏng
Một triệu chứng khá phổ biến ở IBS là đi lỏng, tức là phân trở nên lỏng hơn thường ngày. Người bệnh thường cảm thấy cần phải đi đại tiện sau khi thức dậy, và trước khi đại tiện có thể xuất hiện triệu chứng đau quặn, ê ẩm, hoặc đau quặn. Phân lỏng có thể xuất hiện trong nhiều đợt trong một ngày và có thể kèm theo tính chất nhầy hoặc toàn nhầy. Triệu chứng này thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và có thể làm cho cuộc sống hàng ngày của người bệnh trở nên không thoải mái.
Đau bụng
Đau bụng là một trong những triệu chứng chính của IBS. Đau có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trong bụng, thường là ở hố chậu trái, quanh rốn, hoặc hố chậu phải. Các cơn đau có thể biến đổi từ ê ẩm và khó chịu đến cường độ mạnh, có thể đến mức phải đến bệnh viện cấp cứu. Đau thường xuất hiện từng cơn và có thể trở nặng hơn khi người bệnh cảm thấy căng thẳng hoặc mệt mỏi.
Táo bón
Táo bón là một trong các biểu hiện phổ biến của IBS. Người bệnh thường trải qua đau quặn bụng và cảm giác muốn đi đại tiện, nhưng sau khi thực hiện đại tiện, họ thường không cảm thấy thoải mái hoặc hết đau. Phân thường khô cứng, hình thành thành các cục nhỏ hoặc có lớp nhầy bám quanh. Thời gian mắc táo bón thường dao động, có thể xảy ra từ 3-4 ngày một lần hoặc 1 tuần một lần. Một số người bệnh có thể trải qua táo bón mà không cảm nhận đau, và họ có thể phải ngồi lâu để hoàn thành đại tiện.
Đầy hơi và sôi bụng
Đầy hơi và sôi bụng cũng là biểu hiện thường gặp trong IBS. Sau khi ăn, người bệnh thường trải qua cảm giác khó chịu, đau bụng, hoặc có triệu chứng ợ khi trung tiện mới cảm thấy dễ chịu. Đầy hơi thường kèm theo sự sôi bụng, và trong một số trường hợp, có thể cảm nhận được sự cuộn ruột thành từng đoạn cứng và đau. Sự xoa dạ đôi khi có thể giúp giảm đi triệu chứng hoặc đau có thể tự giảm đi sau một thời gian. Một số người bệnh IBS cảm thấy nóng ở vùng ổ bụng của họ.
Những triệu chứng tâm lý
Hầu hết người bệnh mắc hội chứng ruột kích thích thường có tình trạng thần kinh không ổn định, dễ nhạy cảm và lo lắng. Cảm giác lo lắng thường kèm theo ra nhiều mồ hôi chân tay, đau đầu ở nữ giới có thể tái phát khi hành kinh.
Cách điều trị hội chứng ruột kích thích
Thông thường, việc điều trị IBS tập trung vào việc sử dụng các loại thuốc để kiểm soát triệu chứng cụ thể. Điều này bao gồm sử dụng thuốc giảm đau khi cần, thuốc giảm co thắt ruột để giảm đau bụng và co thắt, thuốc chống táo bón hoặc tiêu chảy tùy thuộc vào triệu chứng cụ thể, và đôi khi cả thuốc an thần nếu người bệnh gặp khó khăn trong việc ngủ.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống cũng đóng một vai trò quan trọng. Việc ăn thức ăn giàu chất xơ từ rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa. Tuy nhiên, cần tránh các thực phẩm kích thích như bánh mỳ, sữa, và gia vị. Chế độ ăn uống nên được chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
Ngoài ra, việc duy trì một lịch trình đại tiện đều đặn và tập luyện thường xuyên có thể giúp cải thiện nhu động ruột và giảm căng thẳng. Xử lý căng thẳng cũng là một phần quan trọng của việc quản lý IBS, và các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga và hít thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng và triệu chứng.
Trong quá trình điều trị IBS, việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo rằng thuốc được sử dụng đúng cách và theo liều lượng đề xuất. Mặc dù IBS không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc thực hiện các biện pháp trên thường giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trên đây là chia sẻ của Vitrue về nguyên nhân và cách điều trị hội chứng ruột kích thích. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này để điều trị đạt hiệu quả cao nhất.
